Dit heb je nodig om te solderen

• 24 september 2025
• 3 min lezen

Solderen is een handige techniek die veel wordt gebruikt in elektronica, elektra en zelfs hobbyprojecten zoals modelbouw. Met solderen verbind je metalen onderdelen (bijvoorbeeld het uiteinde van twee kabels) duurzaam door middel van soldeertin. Maar wat heb je precies nodig om te beginnen? In dit artikel lopen we stap voor stap langs de belangrijkste gereedschappen, materialen en technieken.

Gereedschappen die je nodig hebt

Voor goed soldeerwerk is het juiste gereedschap onmisbaar. Dit zijn de basistools:

• Soldeerbout
  De klassieker: een penvormige bout die elektrisch verwarmd wordt (meestal 25–60 watt). Voor elektronica kies je een bout met fijne punt; voor grover werk (kabels, connectoren) een zwaardere bout met dikkere punt.
• Soldeerstation
  Eigenlijk een geavanceerdere soldeerbout, waarbij je temperatuur kunt instellen. Ideaal voor precisiewerk en langdurig gebruik.
• Soldeerhouder of standaard
  Een veilige plek om de hete bout neer te leggen. Vaak met sponsje voor het schoonmaken van de punt.
• Derde hand / PCB-houder
  Een handig hulpmiddel met krokodilklemmen en eventueel vergrootglas om werkstukken vast te zetten.
• Tinzuiger of desoldeerlint
  Onmisbaar om foutjes te corrigeren en overtollige tin weg te halen.
• Tangetjes en kniptang
  Voor het op maat maken van draden en het vasthouden van onderdelen.

Soorten soldeertin

Soldeertin is het materiaal waarmee je de verbinding maakt. Het bestaat uit een legering van metalen en bevat vaak een harskern (flux) die helpt bij het vloeien.

Veelgebruikte soorten

Loodhoudend tin (Sn60/Pb40)
Makkelijk te verwerken, smelt rond 183–190 °C, maar niet meer toegestaan voor professioneel gebruik in de EU (RoHS-richtlijn). Voor hobbygebruik nog wel populair.

Loodvrij tin (bijv. Sn99/Cu0,7/Ag0,3)
Milieuvriendelijker, maar iets lastiger te solderen. Smeltpunt ligt hoger (± 217 °C).

Speciale soldeertin
Bijvoorbeeld met extra zilver voor sterkere verbindingen, of dikkere diameters voor kabels en dikkere aansluitingen.

Tip: gebruik voor elektronica dun soldeertin (0,5–1 mm), voor kabels en stekkers dikker tin (1–2 mm).

Hoe werkt solderen?

Solderen is in feite een proces waarbij je twee metalen oppervlakken verbindt met behulp van gesmolten tin. Het werkt zo:

1. Verhit het werkstuk, niet de tin
   Zet de soldeerbout tegen het metaal dat je wilt solderen en laat dit warm worden.
2. Breng soldeertin aan
   Houd het tin tegen het verhitte oppervlak, niet direct tegen de boutpunt. Het tin vloeit dan mooi uit over het metaal.
3. Laat afkoelen
   Haal bout en rol tin weg en laat de verbinding even afkoelen. Beweeg de onderdelen niet tijdens dit proces.
4. Resultaat checken
   Een goede soldering glanst en is egaal. Doffe of bobbelige verbindingen wijzen vaak op een “koude soldering” (te koud of bewogen tijdens afkoelen).

Handige extra’s

Naast de basis zijn er nog wat hulpmiddelen die het solderen makkelijker maken:

• Flux: vloeimiddel dat oxidatie verwijdert en het vloeien van tin verbetert.
• Schoonmaaksponsje of messingwol: om de soldeerpunt schoon te houden.
• Krimpkous of isolatietape: voor het netjes en veilig afwerken van verbindingen.
• Veiligheidsbril: tin kan spatten, dus bescherming is slim.
• Afzuiging of soldeerrookfilter: soldeerdampen zijn ongezond, zeker bij veel werk.

Veelgemaakte fouten

• Te weinig warmte → tin hecht niet goed.
• Te veel tin → dikke klodder, kans op kortsluiting.
• Vuile boutpunt → slecht vloeiende verbinding.
• Onderdeel bewegen tijdens afkoelen → koude soldering.

Conclusie

Om te kunnen solderen heb je meer nodig dan alleen een bout en wat tin. Met de juiste gereedschappen, de juiste soort soldeertin en een beetje oefening maak je duurzame en nette verbindingen. Of je nu een kabel wilt repareren, een elektronica-project bouwt of een stekkertje vastzet: met deze basis ben je klaar om te beginnen.